De eerste deadline voor informateur Plasterk nadert, maar de harmonie tussen de formerende vier van PVV, VVD, NSC en BBB is nog altijd ver te zoeken. Na een periode van radiostilte zijn partijleiders onderling opnieuw sneren aan het uitdelen. De meeste zorgen zijn er over Wilders’ flirt met nieuwe verkiezingen.
„Zure Yesilgöz”, stuurt PVV-leider Wilders maandagochtend via X (het voormalige Twitter) de wereld in over zijn VVD-collega. Haar opmerking op het VVD-partijcongres van afgelopen weekend dat je ’zelfs verkiezingen kan winnen’ als je ’heel vakkundig boze berichten de wereld instuurt’ is bij Wilders blijkbaar in het verkeerde keelgat geschoten. Wilders slaat terug en zo staan de verhoudingen aan het begin van een nieuwe formatieweek meteen weer op scherp.
’Hoort bij politiek’
Voor de schermen proberen de hoofdrolspelers in de formatie te benadrukken dat er geen problemen zijn. Die sneren onderling? „Dit hoort gewoon bij de politiek, jongens”, vindt Wilders zelf. Yesilgöz zegt ’heel weinig’ te vinden van de steek onder water van de PVV-leider. BBB-voorvrouw Van der Plas wil überhaupt niet reageren. En NSC-leider Omtzigt, die tijdens de verkenning al Wilders’ toorn op X over zich heen kreeg, houdt zich op de vlakte: „Ik zie soms dingen op Twitter voorbij komen, dan denk ik: ach ja. Ik heb daar geen oordeel over.”
Maar dat het niet iedereen helemaal lekker zit, wordt ook duidelijk. Zo voegt Omtzigt aan zijn ’geen oordeel’ toe, dat hij dat ’niet hier’ heeft. Kortom: in de formatiekamer zal hij het wel hebben aangekaart. En bij de VVD maken ze zich zorgen over een andere tweet van Wilders. Die meldde dit weekend over de formatie: „Ik hoop dat het lukt, zodat nieuwe verkiezingen niet nodig zijn.”
Die opmerking over nieuwe verkiezingen trilt maandag nog een beetje na. „Daar was ik ook wel een beetje verbaasd over”, zegt Yesilgöz erover. Wilders zelf lijkt er in elk geval geen behoefte aan te hebben de zorgen over een breuk weg te nemen. „Het is een spannende tijd”, slaat de PVV-leider een felle toon aan. „Er staat veel op het spel, het zijn harde onderhandelingen. Ik kan het niet mooier maken dan het is.”
Pittige gesprekken
Aan informateur Plasterk de taak om deze en komende week alles en iedereen bij elkaar te houden. Hij houdt de goede moed erin. „Het zou een slecht teken zijn als er niet stevig wordt gepraat”, vergoelijkt hij de woorden van Wilders. „Het lijkt me verstandig als er een kabinet geformeerd wordt”, sust ook Omtzigt, alhoewel ook hij van ’pittige gesprekken’ spreekt.
Formatiebronnen menen dat Wilders voor de schermen een hardere toon aanslaat dan daarachter. Zijn zinspeling op nieuwe verkiezingen? Het kan ook bluf zijn, denkt men daar.
Want als het formerende kwartet er nu niet uitkomt en er nieuwe verkiezingen komen, groeit de PVV gezien de peilingen misschien wel, maar zal die partij nog steeds geen absolute meerderheid halen. Na zo’n stembusgang is de kans dan ook groot dat Wilders niet alleen het chagrijn van kiezers over een breuk op zijn schouders laadt, maar ook opnieuw bij partijen als VVD, NSC en BBB moet aankloppen voor het vormen van een door hem zo vurig gewenst rechts kabinet. Met volgens bronnen slechts één groot verschil: de trek om dan opnieuw in de richting van een oplossing te werken zal bij de andere drie van het formerende viertal dan een stuk minder groot zijn dan nu.
